در این مقاله به بررسی راهکارهایی برای افزایش راندمان تولید قارچ دکمه ای پرداخته می شود چرا که این قارچ از قارچ های پرطرفدار در ایران می باشد که حدود 90 درصد کشت قارچ را به خود اختصاص می دهد.

ایران ششمین کشور تولید کننده قارچ دکمه ای در جهان می باشد و پرورش قارچ از مشاغل پرطرفدار در حوضه کشاورزی محسوب می شود.

از این رو کسب درآمد بیشتر یا تولید محصول بیشتر به ازای هزینه های مصرفی برای فعالان این حوضه بسیار مهم می باشد.

همچنین بازار پسندی و کیفیت قارچ اهمیت بالایی در فروش قارچ و خرید قارچ با قیمت مناسب دارد.

در ادامه مطلب به ذکر چند نکته مهم برای افزایش راندمان تولید قارچ پرداخته می شود.

چند نکته برای افزایش راندمان تولید قارچ دکمه ای

برای اینکه قارچ دکمه ای بیشترین میزان تولید را داشته باشد باید شرایط بهینه برای رشد و نموی آن فراهم باشد.

این شرایط می تواند شامل شرایط بستر، شرایط محیطی و شرایط تغذیه ای باشد که در ادامه مطلب به آن اشاره خواهد شد.

1-نوع بذر یا اسپان در پرورش قارچ

نوع واریته ی اسپان و یا بذر استفاده شده در پرورش قارچ می تواند در میزان راندمان تولید نقش مهمی داشته باشد.

2-خاک پوششی در پرورش قارچ

عمق مناسب خاک پوششی برای کسب حداکثر توان تولید 1/25 تا 1 اینچ می باشد.

افزایش عمق خاک پوششی موجب افزایش زمان خاکدهی تا برداشت خاک می شود.

کامپکت شدن و یا به اصطلاح سفت شدن خاک می تواند مانعی بر رشد حداکثر قارچ باشد.

برای اصلاح خاکی که میزان تخلخل آن کاهش یافته در ترکیبات اضافه شده به خاک از مواد دارای Ca استفاده می شود.

در واقع چنانچه بافت خاک سنگین باشد، خاک فشرده باشد و رطوبت خاک بیش از حد معمول باشد رشد پین هد ها کاهش می یابد.

3-کمپوست در پرورش قارچ

کمپوست فعال می تواند مقدار تولید و کیفیت محصول را کاهش دهد.

زمانی که مقدار بالای رطوبت در هنگام هوادهی از سطح خاک پوششی تیخیر گردد به احتمال زیاد کمپوست فعال می باشد.

این کمپوست ها معمولا خشک و زیر می باشند.

برای جلوگیری از فعال شدن کمپوست باید کمپوست در فاز سوم تولید حداقل 16 روز بماند، حجم زیاد کمپوست در سالنها استفاده نشود، کمپوست فشرده نشود و قبل از اینکه ریشه دوانی میسیلیوم آغاز گردد دمای کمپوست باید زیر 24 درجه سانتی گراد نگهداشته شود و به طور کلی دمای کمپوست نباید از 27 درجه سانتی گراد افزایش یابد.

4-رطوبت و آبیاری خاک در پرورش قارچ

مقدار رطوبت و مقدار، زمان و چگونگی آبیاری خاک می تواند تأثیر بسیار بالایی بر اندازه و کیفیت قارچ داشته باشد.

جابجایی رطوبت از خاک پوششی به کمپوست برای تبادل مواد غذایی بسیار مهم می باشد.

برای افزایش توسعه پین قارچ مقدار رطوبت نسبی اهمیت بسیار زیادی دارد.

با پایین آمدن دما مقدار رطوبت نسبی کاهش می یابد و باید رطوبت مناسب تأمین گردد.

در زمان هوادهی مقدار بالایی رطوبت از سالنها خارج می شود.

درهنگام پین زدن قارچ رطوبت نسبی سالن باید در حدود 95 درصد حفظ شود تا از خشک شدن و از بین رفتن ریسه ها و گره ها جلوگیری شود.

رطوبت بالای 95 درصد موجب موجب افزایش رشد رویشی و عدم تشکیل پین هد می شود.

کاهش رطوبت کمتر از 85 درصد موجب تشکیل پین هد در زیر خاک و تولید قارچ کثیف می شود.

5-غلظت CO2 در پرورش قارچ

سرعت رشد میسیلیوم ها، فعالیت کمپوست، حرکت هوا روی بستر، دما و تعداد قارچ روی بستر و … بر میزان کربن دی اکسید تأثیر گذار می باشد.

بالا رفتن کربن دی اکسید بیش از 1200 PPM در زمان شکل گیری قارچ علاوه بر اینکه موجب تولید پین های کمتر می شود کیفیت قارچ تولید شده را نیز پایین می آورد.

در هوای سرد نیاز به CO2  افزایش می یابد.

افزایش غلظت  CO2  تا ۲۰۰۰ PPM در زمان رشد قارچها بلامانع است.

6-دما در پرورش قارچ

درجه حرارت محیط در شکل گیری و رشد پین ها بسیار مهم می باشد.

دمای محیط بر میزان تبخیر و تعرق و تحرک عناصر غذایی تأثیر گذار می باشد.

در مرحله پین زدن بهترین دمای محیط حدود 16 درجه سانتی گراد می باشد.

7-کنترل بیماری و آفات در پرورش قارچ

آفات و بیماری ها می توانند موجب کاهش کیفیت و کمیت باردهی قارچ گردند.

به طور مثال نکروز داخلی که عامل آن نوعی باکتری است به صورت لکه های کوچک قهوه ای رنگ دیده می شود و اگر قارچ برش داده شود لکه باکتریایی در پایه کلاهک دیده می شود.

این بیماری بر کیفیت و بازار پسندی قارچ تأثیر می گذارد.

با کاهش رطوبت هوا در طی رشد پین ها می توان تا حدود از این بیماری جلوگیری کرد.

8-استفاده از مواد مکمل مغذی در پرورش قارچ

مکمل های مورد استفاده در پرورش قارچ به دو دسته مکمل های گیاهی و مکمل های جانوری تقسیم بندی می شوند.

مکمل های گیاهی شامل پروتوئین های گیاهی است که معمولا از آرد لوبیا استخراج می شود.

مکمل های جانوری نیز از پروتوئین های جانوری موجود در پوست یا پر حیوانات تهیه می شود.

میزان اثر گذاری این مکمل ها به کیفیت کمپوست، میزان بخار آمونیاک، زمان استفاده از مکمل از کمپوست  بستگی دارد.